Quản lý cấp-thoát nước luôn là một trong những lĩnh vực quan trọng nhất của hạ tầng đô thị. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và nhu cầu sử dụng nước tăng mạnh, việc xây dựng một khung pháp lý đồng bộ, hiện đại là yêu cầu cấp thiết.
Tại hội thảo góp ý Dự thảo Nghị định Quản lý cấp, thoát nước do Cục Kết cấu Hạ tầng Xây dựng (Bộ Xây dựng) tổ chức, các chuyên gia và cơ quan quản lý đều thống nhất rằng: đã đến lúc cần một cuộc “đột phá thể chế” để hướng tới mô hình quản lý cấp-thoát nước hiệu quả, minh bạch và bền vững hơn.
1. Lý do cần ban hành Nghị định mới về cấp-thoát nước
1.1. Thực trạng phân tán, chồng chéo của hệ thống hiện hành
Trong nhiều năm qua, các hoạt động cấp nước sạch, thoát nước, xử lý nước thải và quản lý nước mưa được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp luật khác nhau. Điều này dẫn đến:
-
Quy định thiếu thống nhất giữa các lĩnh vực.
-
Chồng chéo trong phân cấp quản lý giữa Trung ương – địa phương.
-
Nhiều vùng đô thị không có quy hoạch thoát nước đồng bộ.
-
Cấp nước và thoát nước không được điều phối theo một mô hình tích hợp.
Kết quả là hệ thống cấp-thoát nước vận hành kém hiệu quả, thiếu tính bền vững và không theo kịp nhu cầu phát triển.
1.2. Áp lực đô thị hóa & nguy cơ ngập úng ngày càng nghiêm trọng
Nhiều đô thị lớn liên tục đối mặt:
-
Ngập lụt cục bộ sau mưa lớn.
-
Hệ thống thoát nước xuống cấp.
-
Tăng tải cho hạ tầng cũ.
-
Khó khăn trong xử lý nước thải đô thị.
Những vấn đề này đặt ra yêu cầu bắt buộc về một khung pháp lý mới – đầy đủ, thống nhất, tích hợp toàn bộ quá trình cấp nước, thoát nước và xử lý nước.
2. Những điểm mới nổi bật trong Dự thảo Nghị định Quản lý cấp-thoát nước
2.1. Quy định toàn diện – Quản lý “từ nguồn đến xả thải”
Nghị định mới sẽ thay thế hai nghị định cũ và xây dựng mô hình quản lý bao trùm tất cả các khâu:
-
Cấp nước sạch.
-
Thoát nước đô thị.
-
Thoát nước mưa.
-
Xử lý nước thải và bùn thải.
-
Tái sử dụng nước.
-
Bảo vệ công trình cấp-thoát nước.
Đây là lần đầu tiên Việt Nam quản lý tích hợp toàn bộ hệ thống nước đô thị.
2.2. Mô hình dữ liệu số – Minh bạch & dễ giám sát
Dự thảo đưa ra cơ chế xây dựng cơ sở dữ liệu cấp-thoát nước thống nhất toàn quốc, bao gồm:
-
Bản đồ mạng lưới ống cấp-thoát nước.
-
Khu vực phục vụ của từng đơn vị.
-
Chất lượng nước sạch và nước thải.
-
Thông tin về vận hành, kiểm tra, bảo trì.
Hệ thống số này giúp:
-
Minh bạch giá dịch vụ.
-
Dễ kiểm soát chất lượng nước.
-
Hạn chế thất thoát, rò rỉ.
-
Hỗ trợ người dân tra cứu thông tin nhanh chóng.
2.3. Bổ sung Chương riêng về chống ngập đô thị
Lần đầu gửi vào nghị định:
-
Quy định chi tiết về thoát nước mưa.
-
Quản lý nước mặt, hồ điều hòa.
-
Giải pháp chống ngập theo quy hoạch.
Điều này đặc biệt quan trọng với đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng – nơi ngập úng đã trở thành thách thức lâu dài.
2.4. Rõ ràng trong phân cấp & trách nhiệm
Dự thảo quy định:
-
Bộ Xây dựng quản lý nhà nước thống nhất.
-
UBND các tỉnh chịu trách nhiệm trực tiếp vận hành hệ thống.
-
Doanh nghiệp cấp-thoát nước thực hiện dịch vụ theo hợp đồng và tiêu chuẩn mới.
Nhờ đó, hạn chế tình trạng chồng chéo, khó xác định trách nhiệm khi sự cố xảy ra.
3. Lợi ích khi áp dụng mô hình quản lý cấp-thoát nước mới
3.1. Với người dân
-
Tiếp cận nước sạch chất lượng hơn.
-
Dịch vụ cấp-thoát nước được minh bạch giá và quy trình.
-
Giảm nguy cơ ngập úng sau mưa.
-
Môi trường sống an toàn, sạch sẽ hơn.
3.2. Với đô thị và cơ quan quản lý
-
Quy hoạch hạ tầng nước đồng bộ.
-
Dễ giám sát, vận hành và dự báo rủi ro.
-
Giảm chi phí đầu tư nhờ dữ liệu tập trung.
-
Nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đô thị.
3.3. Với doanh nghiệp cấp-thoát nước
-
Có cơ chế rõ ràng, ổn định để đầu tư.
-
Được tiếp cận khu vực dịch vụ minh bạch.
-
Áp dụng công nghệ mới để tối ưu vận hành.
4. Ý nghĩa của “đột phá thể chế” đối với quản lý nước tại Việt Nam
4.1. Hướng tới mô hình quản lý hiện đại
Nghị định mới giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mô hình quản lý tiên tiến của các nước:
-
Nhật Bản
-
Hàn Quốc
-
Singapore
Nơi cấp-thoát nước được nhìn nhận như một chuỗi thống nhất, có dữ liệu toàn diện và công nghệ giám sát tự động.
4.2. Góp phần ứng phó biến đổi khí hậu
Mưa lớn, triều cường, ngập úng… sẽ ngày càng nghiêm trọng. Một hệ thống thoát nước đồng bộ sẽ:
-
Tăng khả năng chống ngập.
-
Giảm thiệt hại cho kinh tế.
-
Hỗ trợ đô thị phát triển bền vững.
4.3. Tăng sức hấp dẫn đầu tư & nâng chất lượng sống
Hệ thống cấp-thoát nước hiện đại là nền tảng của đô thị thông minh, thu hút:
-
Nhà đầu tư bất động sản.
-
Doanh nghiệp hạ tầng.
-
Các dự án công nghệ nước.
Đồng thời giúp nâng cao chất lượng dịch vụ đô thị cho người dân.
5. Kết luận
Việc xây dựng và ban hành Nghị định Quản lý cấp-thoát nước mới không chỉ là một nỗ lực sửa đổi văn bản pháp luật, mà là một bước đột phá thể chế, hướng tới:
-
Quản lý hiện đại
-
Minh bạch
-
Bền vững
-
Ứng phó tốt hơn với biến đổi khí hậu
Khi được áp dụng, nghị định này hứa hẹn mang lại hệ thống cấp-thoát nước thông minh – an toàn – hiệu quả, góp phần xây dựng đô thị văn minh hơn cho hàng triệu người dân Việt Nam.
⭐ CÔNG TY CỔ PHẦN COMACPRO ⭐
🏠 Trụ sở chính: Tòa nhà ACCI, 210 Lê Trọng Tấn, Quận Thanh Xuân, TP Hà Nội
☎ Miền Bắc: 0865.919.939
🏠 VP Miền Nam: 860/13B Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Phú, quận 7, Tp Hồ Chí Minh
☎ Miền Nam: 0865.151.506
📧 Email: cskh@comacpro.vn
